Dokonywanie potrąceń z umów zleceń od 1 stycznia 2019 r.
Od 1 stycznia 2019 roku zarobki osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia są chronione przed nadmiernymi potrąceniami. Zleceniobiorcy korzystają z ochrony wynagrodzenia na podobnych zasadach jak pracownicy zatrudnieni z tytułu umowy o pracę. Warunkiem jest aby umowy cywilnoprawne były świadczeniami okresowymi (powtarzalnymi) i dodatkowo zapewniały utrzymanie lub stanowiły jedyne źródło przychodów zleceniobiorcy. Jest jednak problem z ustaleniem kwoty wolnej – z przepisów nie wynika jednoznacznie czy dla ustalenia kwoty wolnej od potrąceń należy przyjąć kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą pracowników etatowych, czy minimalną stawkę godzinową zleceniobiorców.
Jeśli zostały spełnione wskazane wyżej przesłanki do wynagrodzenia z umowy zlecenia stosuje się art. 87 kodeksu pracy czyli regulacje o granicy potrącenia oraz kwocie wolnej od potrąceń.
Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w egzekucji alimentów – 3/5 wynagrodzenia netto zleceniobiorcy,
- w egzekucji świadczeń niealimentacyjnych – 1/2 wynagrodzenia netto zleceniobiorcy.
Jest jednak problem z ustaleniem kwoty wolnej - z przepisów nie wynika jednoznacznie czy dla ustalenia kwoty wolnej od potrąceń należy przyjąć kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą pracowników etatowych (w roku 2019 - 2250 zł brutto), czy minimalną stawkę godzinową zleceniobiorców (w roku 2019 - 14,70 zł brutto), pomnożoną przez liczbę godzin wykonywania zlecenia w danym miesiącu. Wątpliwości może również budzić to, w jaki sposób, przy przyjęciu pierwszej opcji, obliczyć kwotę wolną jeśli zleceniobiorca przepracuje np. tylko 10 godzin. Rozwiązaniem może być przyjęcie założenia, że pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze godzin i obliczyć jaka to część pełnego etatu a następnie na tej podstawie obliczyć kwotę wolną.
Resort sprawiedliwości w swoich stanowiskach z 19.12.2018 i 27.08.2018 potwierdził, że do zleceniobiorców-dłużników trzeba stosować kwotę wolną. Jednak MRPiPS w odpowiedzi z 27.09.2016 na interpelację poselską nr 5695 stwierdziło, że w tym przypadku kwota wolna to minimalna stawka godzinowa.
Odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpelację nr 5695
Odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości - artykuł Rzeczpospolita
Zmiany dotyczące zleceniobiorców budzą również inne wątpliwości, np.:
- Skąd zleceniodawca będzie wiedział, że wynagrodzenie zleceniobiorcy ma charakter świadczeń mających zapewnić utrzymanie lub stanowi jedyne źródło dochodu? Jedną z opcji rozważanych jako rozsądne jest przekazywanie zleceniodawcy takich informacji przez komornika.
- Jednym z warunków jest aby umowy objęte ochroną przed nadmiernymi potrąceniami były świadczeniami okresowymi (powtarzalnymi) – po ilu razach można uznać, że umowa ma charakter powtarzalny? Jak często wypłaty muszą się powtarzać, żeby umowę można było uznać za spełniającą ten warunek? Czy konieczna jest podpisana umowa zlecenie na czas nieokreślony?
- Co oznacza zapewnienie utrzymania i czy ochroną objęte jest zlecenie osoby, która jest zatrudniona również na umowę o pracę?